(LSO) – “Omertà ư?. Đức hạnh của một người là quan sát và lặng thinh”, lời một tay mafia già.
Sicily là một mạng lưới phức tạp các đặc ân đượcthực hiện để đổi lấy các đặc ân khác giữa những người thuộc mọi tầng lớp, từ khiêmtốn nhất đến cao nhất. Bí quyết là không bao giờ được đánh giá quá mức khả năngthực tế để chiếm lấy một vị trí và chỉ theo đuổi các mục tiêu có thể đạt được. Tấtcả các tai họa đều có thể xảy ra do một tính toán sai lầm, bao gồm cả cái chết,đó là lý do tại sao ở Tây Sicily, số vụ giết người cao hơn nhiều so với bất kỳkhu vực nào khác ở nước Ý.
Trung tâm của mạng lưới này nằm ở “hệ thống quyềnlực”, chi phối và kiểm soát hầu hết các hoạt động của nền kinh tế được tạo bởimột mặt là xã hội và mặt khác, Mafia.
Đối với một Mafioso, thành viên Mafia, rủi ro nằm ởsự lựa chọn từ ngữ, cử chỉ hay thậm chí là hành động im lặng. Giao tiếp vàphương thức biểu đạt của nó là một rủi ro không thể tránh khỏi, đặc biệt ở cácthông điệp là nền tảng cho sự tồn tại của Mafia.
Thẩm phán Giovanni Falcone sinh ra và lớn lên tạimột khu phố La Kalsa, Palermo, đó là lãnh thổ của Mafia từ xa xưa, vào thế kỷ19 hay thậm chí trước đó. Ông biết về hệ thống quyền lực từ lâu trước khi chiếnđấu chống lại nó.
Hồi đi học, ông có những người bạn cùng lớp, nhữngngười sẽ lớn lên trở thành Mafioso, như Tommaso “Don Massino” Spadaro, ngườitrở thành một thế lực lớn trong thế giới buôn lậu của Mafia trong những năm1960 và 1970. Falcone chơi với chúng khi còn nhỏ và lớn lên để săn lùng chúng, truytố chúng như một quan tòa.
“Tôi đã được sinh ra trong cùng một khu phố vớinhiều người trong số họ. Tôi biết rõ tinh thần Sicilia. Từ một sự thay đổitrong giọng nói, một cái nháy mắt tôi có thể hiểu nhiều hơn là từ một câu nóidài. Việc giải thích các dấu hiệu, cử chỉ là một trong những hoạt động chínhcủa những người đàn ông trọng danh dự”.
Một sự trùng hợp ngẫu nhiên hay có lẽ là một phépẩn dụ khi cho rằng nước Ý là quốc gia phương Tây đầu tiên lập chức danh giáo sưđại học về ký hiệu học - khoa học về các dấu hiệu?.
Một người đàn ông đích thực là người “toát lên bởisự im lặng, bởi sự hiện diện của quyền lực và là một phần của tổ chức, những ngườiủng hộ anh ta, đang hoạt động trong bóng tối”.
Nỗi sợ cái chết thúc đẩy Mafia giao tiếp theo cáchkhác, giao tiếp bằng ngôn ngữ mật mã, dấu hiệu, cử chỉ hay nói cách khác là thôngđiệp của sự im lặng. Khi bắt đầu sợ hãi, các quy tắc im lặng, cử chỉ cơ thể, ngônngữ mơ hồ, khó hiểu và cộc lốc hình thành.
Trong một xã hội như Mafia, sự im lặng trở nên vôcùng quan trọng. Họ có người xét xử riêng, có luật omertà, là lời thề thực sự vềsự im lặng mà tất cả những người được kết nạp phải tuân thủ.
Điều này xác định các mối quan hệ trong khuôn khổ tổchức, cho phép họ điều hướng một thế giới bí mật mà chỉ họ mới có quyền đi vào.Các thành viên thế giới bí mật duy trì mức độ im lặng của chính họ để bảo vệbản thân khỏi cái chết hoặc trả thù. Trong khi đó, có các chính trị gia và quanchức chính phủ giữ im lặng để bảo vệ lợi ích của họ được sắp đặt trong một thếgiới lẫn lộn không rạch ròi.
Omertà là một trong những quy tắc. Còn nhiều điềunữa mà Mafiosi, những thành viên Mafia, phải thề khi tham gia vào giao kèo củahọ với xã hội bí mật sẽ chi phối và kiểm soát cuộc sống của họ mãi mãi. Các quytắc là tốt, nhưng là một điều không tưởng. Chúng là một món trang sức rẻ tiềnmà mọi thành viên đều giả vờ ngưỡng mộ khi vẫn tham gia buôn lậu ma túy, giếtngười, ăn cắp và làm theo ý mình. Mafiosi có rất nhiều quy tắc mà trên thực tế,chúng vi phạm liên tục.
Sicily cũng là vùng đất của nền văn hóa phức tạp,thường đòi hỏi phải thành thạo việc đọc mã để xác định hành vi đúng đắn, sửdụng các khoảng dừng trong câu và dùng cử chỉ thường rõ ràng hơn nhiều so vớilời nói.
Sự mơ hồ và sự không chắc chắn phá vỡ quy tắc giaotiếp thông thường và giống như thứ văn hóa thay thế của Mafia, bắt nguồn bởi sựsợ hãi. Mơ hồ và không chắc chắn là một thông điệp, chúng đều có ý nghĩa vàliên quan đến một chi tiết khác trong một hình ảnh một người đàn ông trọng danhdự.
“Thật là kỳ lạ”, nhà văn người Ý Giuseppe Samei viếtvào năm 1887, “rằng ở đất nước nóng bỏng và đầy màu sắc đó, nơi lời nói bìnhthường rất ngọt ngào, hoa mỹ và đẹp như tranh vẽ, thì của Mafioso là cộc lốc, thậntrọng và dứt khoát”.
Lời nói không phải là hình thức giao tiếp duy nhấtcó thể cắt gọt.
Bernardo Provenzano là người đứng đầu của MafiaSicilia trong nhiều năm, ông trùm của các ông trùm. Theo Pietro Grasso, biện lýchống Mafia, ông ta đã dành phần lớn thời gian tha hương, di chuyển trên khắpSicily, đôi khi vào lục địa Ý và ít nhất một lần vào châu Âu. Để kiểm soát đếchế tội phạm của mình, ông ta phải liên lạc với các trợ lý và thuộc hạ và vì lýdo bảo mật, đã tạo ra phương pháp đặc biệt tương ứng, mã độc đáo của riêng ôngta thể hiện điều ông ta muốn trong hành động, phản ứng và khẩn cấp.
Nó được gọi là pizzini, hay còn có tên gọi khác là“Bưu thiếp Mafia”.
Thổ ngữ Sicilia có nghĩa là mảnh giấy nhỏ theonghĩa đen, Provenzano đã gửi những tin nhắn được phân loại để giúp ông ta quảnlý một tổ chức kinh doanh khổng lồ cực kỳ phức tạp. Chúng được biết đến với cáitên Mật mã Provenzano.
Các tin nhắn đóng vai trò quan trọng trong hoạtđộng của Mafia, thể hiện các giao dịch của tội phạm có tổ chức.
Provenzano đã tạo các thông điệp của mình trên mộtmáy đánh chữ kiểu cũ, Brother AX 410, sau đó gấp chúng lại theo một kiểu phứctạp có kích thước bằng một hộp diêm nhỏ và dán trong một cuốn băng.
Chúng được gửi qua một loạt các phương thức vậnchuyển cho đến khi đến đích. Việc sử dụng ngôn ngữ được mã hóa của ông ta chỉra một mặt, sự thiếu hiểu biết về ngữ pháp và chính tả cơ bản, nhưng khi trộnlẫn tiếng Ý và tiếng bản ngữ Sicilia với nhau, ông ta đã tạo ra một thứ độc đáo- chuyển âm thành chữ viết.
Trong ngôn ngữ của Mafia, điều quan trọng là hiểuđược ý nghĩa bằng cách diễn giải không chỉ những thứ được thể hiện mà cả nhữnggì không được thể hiện. Không có gì là vô nghĩa.
Khi Provenzano bị cầm tù lần đầu tiên, sau khi bịbắt năm 2006, giám thị của nhà tù nói: “Khi ông ta vào đây, những ngày đầu tiênhoàn toàn im lặng. Chúng tôi không biết ý nghĩa của nó. Không có cuốn sách nào chúngtôi có thể tham khảo”.
Nếu có một cuốn sách, chắc hẳn bìa của nó sẽ là mộttiêu đề kiểu như “Ý nghĩa của quyền lực”. Trong Mafia, nhận thức về quyền lựclà sức mạnh, đó là lý do tại sao Mafiosi bị ám ảnh bởi các vấn đề về danh tiếngvà uy tín. Sự im lặng của Provenzano thể hiện quyền lực.
Cấu trúc cơ bản của Mafia dựa trên cosca và parito- bang hội và mạng lưới kết nối của nó với chính trị. Những yếu tố cung cấp cácnguồn lực nuôi sống Mafia: khả năng sử dụng vũ lực và bạo lực để duy trì kỷluật nội bộ và kiểm soát mục tiêu của nó, khả năng ảnh hưởng đến các chính trịgia và vô hiệu hóa thực thi pháp luật cũng như công lý. Kết nối tất cả nhữngthứ này là thông tin.
Nhưng thông tin phải chính xác. Trong tổ chức, phảitruyền đạt thông tin chính xác. Nếu không thì không ai hiểu gì và dẫn đến sựnhầm lẫn lớn. Tuy vậy, cùng một thông điệp có thể có nhiều hơn một nghĩa và cóthể được sử dụng cho nhiều dịp khác nhau, tạo ra mức độ nhầm lẫn của riêng nónếu không được giải thích chính xác. Con đường đến với việc hiểu đúng có thểdài và gián tiếp.
Thẩm phán Falcone tin rằng ngôn ngữ của Mafia làmột thứ văn hóa có được. Thông điệp có thể xuất hiện gián tiếp và có khi chứa nộidung hoàn toàn ngược lại. Một sự thay đổi tinh tế của giọng nói, một số cử chỉ,nét mặt, lời nói được thêm hoặc bớt.
Ông đề cập đến một cuộc trao đổi với TommasoBuscetta, một trong những người cung cấp thông tin có ảnh hưởng nhất chống lạiMafia Sicilia. Thẩm phán Falcone đã kể lại:
“Tôi đã nói chuyện với Buscetta về một vụ giếtngười, anh ta tin chắc đó là một vụ ám sát liên quan tới Mafia, tôi thì khôngchắc lắm”.
“Buscetta nói: “Tôi muốn kể cho ngài một câu chuyệnnhỏ”. Tôi đã hiểu ngay rằng anh ấy muốn nói với tôi điều gì đó một cách giántiếp”.
“Một chàng trai bị nhiễm trùng ở một nơi không may,trên mông của anh ta. Anh ta đi đến bác sĩ và nói: “Bác sĩ, tôi bước qua một dâythép gai, tôi bị trầy xước, và bây giờ vết thương đã bị nhiễm trùng”. Bác sĩkiểm tra và tuyên bố: “Theo như tôi có thể nói, nó không có vẻ như là do dâythép gai gây ra”. Chàng trai trả lời: “Bác sĩ ơi, tôi thề rằng nhiễm trùng xảyra như tôi đã nói, nhưng hãy chữa nó như thể đó là những gì bác sĩ nghĩ”.
“Thông điệp của Buscetta ở đây là: “Ngài không tinrằng đây là tội ác của Mafia, nhưng tôi chắc chắn là có. Điều tra nó giống nhưlà một tội ác của Mafia”.
Tommaso Buscetta trở thành người cung cấp thông tinvào tháng 7/1984, sau khi hầu hết gia đình ông ta, khoảng 33 người thân và 2 ngườicon trai, bị kẻ thù trong giới Mafia sát hại. Falcone đã hỏi Buscetta trongphiên tòa xét xử vụ án Palermo Maxi năm 1986-7, trong đó có hơn 400 nghi phạmMafia bị xét xử và nhiều người bị kết án và bỏ tù. Nó đã cho Falcone một sự hiểubiết thực sự về Mafia. Ông nói Buscetta giống như một thông dịch viên cho phépông cuối cùng đã nói và hiểu ngôn ngữ của Mafia.
Buscetta tiết lộ với Giovanni Falcone: “Một người trong thế giới của tôi, không ai hỏi bất cứ điều gì, nhưng nếu ai đó muốn, hắn ta có thể cho ngài hiểu chỉ bằng một câu nói, một cử động của cái đầu, một nụ cười, ngay cả với sự im lặng”.
LÊ HÙNG
