Ảnh minh họa.
Cụ thể, Bộ TN&MT cho biết, hiện nay Bộ đang đẩy nhanh tiến độ xây dựng hành lang pháp lý, hoàn thiện hệ thống pháp luật như Luật Đất đai sửa đổi, các luật liên quan đến quy hoạch, quản lý đất đai đô thị như Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đầu tư; thúc đẩy soạn thảo Nghị quyết của Quốc hội, Nghị định của Chính phủ và các thông tư hướng dẫn liên quan đến công tác quản lý nhà nước về đất đai… Trong đó, nghiên cứu làm rõ và có quy định cụ thể về chế độ sử dụng đất đối với công trình xây dựng đa năng có kết hợp chức năng lưu trú như căn hộ khách sạn (condotel), căn hộ văn phòng (officetel), nhà phố thương mại (shophouse)... Bổ sung các quy định về quy hoạch, quản lý, sử dụng không gian ngầm và trên không tại các đô thị; chỉ đạo các địa phương nghiên cứu triển khai quy hoạch không gian ngầm trên địa bàn. Rà soát thực trạng, nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách để quản lý, xử lý nghiêm việc người Việt Nam đứng tên thay cho người nước ngoài để mua nhà, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất trái pháp luật.
Về tồn tại và hạn chế, báo cáo của Bộ TN&MT nêu rõ, vẫn còn các vi phạm trong việc xác định giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trong giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất (đối với trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất). Tình trạng lấn, chiếm đất, chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp; tự ý phân lô, bán nền không đúng quy định theo pháp luật đất đai, xây dựng; thực hiện việc chuyển quyền sử dụng đất không đúng quy định (như quy định về đăng ký biến động, điều kiện về nhận chuyển quyền sử dụng đất).
Bộ TN&MT cũng chỉ rõ trách nhiệm và giải pháp ngăn chặn tình trạng lợi dụng việc trả giá trong các phiên đấu giá đất với mức giá vượt xa giá trị của thị trường để đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao nhằm mục đích trục lợi cá nhân; việc thực hiện các hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai thời gian qua và việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực này. Đó là, một số quy định về trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản còn chưa chặt chẽ, chưa bảo đảm tính linh hoạt để xử lý các tình huống phát sinh trong đấu giá loại tài sản đặc biệt như đấu giá quyền sử dụng đất (cụ thể là quy định về mức tiền đặt trước chưa phù hợp, chưa có quy định về thời gian, trách nhiệm của người có tài sản trong việc thẩm tra hồ sơ, điều kiện và năng lực tài chính của doanh nghiệp tham gia đấu giá...).
Bộ TN&MT cho rằng, thời gian từ khi trúng đấu giá đất đến khi hủy quyết định trúng đấu giá do người trúng đấu giá không nộp đủ tiền là khá dài là một sơ hở để các công ty tham gia đấu giá thực hiện các ý đồ như thổi giá bất động sản để tăng giá trị cổ phiếu, cơ cấu lại khoản nợ trong các ngân hàng, bán hàng tồn đọng... Bộ TN&MT chỉ rõ, một số địa phương đã xuất hiện hiện tượng "cò đấu giá", "quân xanh-quân đỏ", để lộ thông tin về người đăng ký tham gia đấu giá trước khi cuộc đấu giá diễn ra và tình trạng "xã hội đen" đe dọa cá nhân, tổ chức tham gia đấu giá phải xin rút hồ sơ. Có hiện tượng bỏ giá rất cao một số lô đất rồi bỏ cọc nhằm gây hiệu ứng tạo mặt bằng giá ảo để mua đi, bán lại nhiều lô đất đã trúng đấu giá khác hoặc bán ra các lô đất đã gom trong khu vực nhằm thu lợi. Một số nơi có hiện tượng thông đồng giữa tổ chức tư vấn định giá với người tham gia đấu giá để "dìm giá".
Về giải pháp khắc phục trong thời gian tới, Bộ TN&MT cho rằng, cần sửa đổi Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các luật khác có liên quan để khắc phục các vướng mắc, bất cập, mâu thuẫn hiện nay, bảo đảm tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật về đất đai, quy hoạch đô thị và xây dựng, quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai. Trong đó, Luật Đất đai là đạo luật cơ bản điều chỉnh các quan hệ trong quản lý, sử dụng đất đai để bảo đảm sự đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai. Hoàn thiện chính sách điều tiết các nguồn thu từ đất để cân đối, phân phối hợp lý tạo nguồn lực phát triển đồng đều giữa các vùng miền; hài hòa lợi ích giữa các bên trong quá trình chuyển đổi đất đai theo quy hoạch, nhất là bảo đảm cho người bị thu hồi đất có cuộc sống, sinh kế tốt hơn, quan tâm phúc lợi xã hội cho người chưa đến tuổi lao động, không còn tuổi lao động và các đối tượng chính sách, yếu thế trong xã hội...
Ngoài ra, Bộ TN&MT cũng kiến nghị Quốc hội sớm quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia làm cơ sở, căn cứ cho việc lập quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị và nông thôn.
PV
