Ảnh minh họa.
Theo kết luận thanh tra của Bộ Công thương, trong thời kỳ thanh tra, một số doanh nghiệp đã báo cáo chưa đúng về tình hình thực tế kho chứa xăng dầu. Cá biệt trong giai đoạn ngắn, có thương nhân thuê kho với sức chứa chưa đáp ứng theo quy định.
Một số thương nhân không đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu theo quy định của Nghị định 83/2014/NĐ-CP và Nghị định 95/2021/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 83/2014/NĐ-CP).
Cụ thể, theo kết luận thanh tra, các thương nhân đầu mối đã vi phạm các quy định như: Hệ thống phân phối xăng dầu phải có tối thiểu 40 tổng đại lý kinh doanh xăng dầu hoặc đại lý bán lẻ xăng dầu hoặc thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu...
Về việc mua xăng dầu trong nước, kết luận thanh tra chỉ ra rằng có trường hợp các thương nhân phân phối bán xăng dầu cho thương nhân đầu mối. Điều này không đúng quy định về quyền và nghĩa vụ của các thương nhân, nhưng chưa có chế tài xử lý. Trong khi đó, việc nhập khẩu xăng dầu cũng chưa được thực hiện nghiêm túc, có trường hợp thương nhân đầu mối không hoạt động nhập khẩu trong quý I và quý II năm 2021. Tuy nhiên, năm 2021, công ty vẫn nhập khẩu đủ sản lượng tối thiểu theo quy định.
Kết luận thanh tra cho rằng, theo quy định tại Nghị định 83/2014/NĐ-CP, Bộ Công thương có thẩm quyền thu hồi Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu nếu thương nhân đầu mối không tiếp tục hoạt động xuất nhập khẩu xăng dầu trong một quý trở lên.
Ngoài ra, cũng có một số thương nhân đầu mối không nhập khẩu xăng hoặc nhập khẩu xăng dầu ít hơn mức tối thiểu do Bộ Công thương phân giao. Điều này được kết luận là không đúng quy định tại Nghị định 83/2014/NĐ-CP.
Liên quan dự trữ xăng dầu, theo kết luận thanh tra, các thương nhân đầu mối đã có ý thức về duy trì dự trữ tối thiểu. Nhưng việc dự trữ xăng dầu tại một số thương nhân đầu mối chưa đáp ứng về mức dự trữ tối thiểu bắt buộc 15 ngày. Tuy nhiên, kết luận thanh tra lưu ý hiện tượng này không mang tính liên tục. So với chu kỳ dự trữ xăng dầu bắt buộc quy định tính trung bình 15 ngày thì đa số thương nhân vẫn duy trì dự trữ xăng dầu theo quy định.
Hiện có hai thương nhân đầu mối làm nhiệm vụ dự trữ quốc gia mặt hàng xăng dầu. Báo cáo cho thấy, có một thương nhân có tồn kho xăng dầu tại một số thời điểm thấp hơn mức quy định, chưa đảm bảo mức dự trữ quốc gia tại kho tuyến sau, nhưng lượng tổng tồn sổ sách tại cùng thời điểm của các kho công ty đều cao hơn mức dự trữ quy định...
Trên cơ sở kết quả thanh tra, Chánh thanh tra Bộ Công thương đã ban hành 23 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 11 thương nhân đầu mối và các công ty con, đơn vị trực thuộc của thương nhân đầu mối.
Thanh tra Bộ Công thương cũng kiến nghị Vụ Thị trường trong nước rà soát, tổng hợp, báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý đối với các Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu của thương nhân đầu mối và Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân phân phối xăng dầu đã cấp nhưng không đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu.
Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ các tồn tại, hạn chế, thiếu sót, vi phạm của cơ quan chức năng có liên quan. Theo đó, tại các báo cáo của các thương nhân đầu mối gửi về hàng năm đã thể hiện có hành vi vi phạm hành chính trong kinh doanh xăng dầu, việc duy trì hệ thống phân phối theo quy định.
Tuy nhiên, một số Vụ, Cục thuộc Bộ Công thương với vai trò là cơ quan quản lý chưa kịp thời kiểm tra, đối chiếu, rà soát các báo cáo này; chậm trễ trong việc phát hiện các hành vi vi phạm hành chính và kiến nghị người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, áp dụng các hình phạt theo quy định.
Kết luận thanh tra cho rằng, qua công tác kiểm tra hồ sơ cấp phép, kiểm tra thực tế tại đơn vị trước khi cấp phép của một số thương nhân đầu mối, Đoàn kiểm tra do Vụ Thị trường trong nước chủ trì đã phát hiện hành vi vi phạm hành chính, việc chưa đáp ứng điều kiện để cấp giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu nhưng không chuyển hồ sơ và kiến nghị người có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật.
Đồng thời cho thấy, một số Vụ, Cục thuộc Bộ Công thương với vai trò cơ quan tham mưu chưa tham mưu đầy đủ với lãnh đạo bộ để thực hiện chức năng hướng dẫn thực hiện hoạt động kinh doanh, phân phối xăng dầu; kiểm tra, giám sát thương nhân tuân thủ các điều kiện và các quy định tại Nghị định 83/2014/NĐ-CP.
Theo kết luận thanh tra, đây là một phần nguyên nhân dẫn đến việc các Sở Công thương, thương nhân kinh doanh xăng dầu tổ chức thực hiện chưa đồng bộ, thống nhất.
QUÝ NGUYÊN
Tiến hành thanh tra hàng loạt doanh nghiệp xăng dầu trong năm 2023
