Ảnh minh hoạ.
Theo Bộ Tài chính, bên cạnh những kết quả đạt được, chính sách giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước cũng có các tồn tại, hạn chế. Theo đó, việc giảm 50% LPTB sẽ tác động đến cân đối thu NSNN của các địa phương. Theo quy định của Luật NSNN, khoản thu LPTB thuộc ngân sách địa phương.
Việc giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước đã làm tăng số lượng tiêu thụ và đăng ký nên số thu LPTB, thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế TTĐB có thể tăng. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết, thực tế số thu thuế GTGT và thuế TTĐB chỉ tập trung ở 8 địa phương là Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hải Phòng, Ninh Bình, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Dương, TP. HCM (là nơi có các công ty sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước) và số thu LPTB chỉ tăng ở 11 địa phương, 52 địa phương còn lại đều giảm thu từ chính sách này (địa phương đã có yêu cầu ngân sách trung ương cấp bù khoản hụt thu này để đảm bảo cân đối ngân sách địa phương).
Do đó, việc tiếp tục thực hiện giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước sẽ ảnh hưởng nhất định tới cân đối ngân sách năm 2023 của nhiều địa phương.
Đồng thời, chính sách giảm 50% LPTB sẽ tác động đến cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Có ý kiến cho rằng chính sách này có khả năng chưa tuân thủ hoàn toàn quy định theo nguyên tắc Đối xử quốc gia trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và các hiệp định thương mại tự do (FTA). Việt Nam hiện là thành viên của WTO và đã ký kết nhiều FTA song phương và đa phương, trong đó đã cam kết thực hiện nguyên tắc đối xử quốc gia trong thương mại và đầu tư. Hiện nay chính sách thuế, phí, lệ phí tại các văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng thống nhất giữa hàng hóa sản xuất trong nước và hàng hóa nhập khẩu.
Do đó, Bộ Tài chính cho rằng, việc thực hiện chính sách giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước có thể áp dụng ngắn hạn trong điều kiện năm 2021-2022 phần lớn các nước đều chịu tác động nghiêm trọng của dịch Covid-19 và cũng có nhiều điều chỉnh chính sách đặc thù. Tuy nhiên, nếu tiếp tục thực hiện trong năm 2023 thì các nước thành viên WTO có thể nhìn nhận việc điều chỉnh chính sách này như một khoản trợ cấp của Chính phủ và có thể một số quốc gia không có hoạt động sản xuất, lắp ráp ôtô tại Việt Nam tiếp tục gửi các yêu cầu, khiếu nại.
Cũng theo Bộ Tài chính, thời điểm năm 2020 và năm 2022, nguyên nhân chính dẫn đến khó khăn của ngành sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước là đứt gẫy chuỗi cung ứng dẫn đến gián đoạn nguồn cung, nhu cầu mua xe của người dân vẫn nhiều, chưa chịu ảnh hưởng của yếu tố lạm phát. Trong bối cảnh đó, việc giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước theo Nghị định số 70/2020/NĐ-CP và Nghị định số 103/2021/NĐ-CP đã khuyến khích các nhà sản xuất, phân phối ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước nối lại chuỗi cung ứng, đáp ứng nhu cầu mua xe của người dân. Điều này khiến số lượng tiêu thụ ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước tăng lên mạnh, nên nguồn thu ngân sách Nhà nước từ LPTB, thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế GTGT đã bù đắp được phần giảm thu LPTB về mặt chính sách.
Tuy nhiên, giai đoạn hiện nay, sức mua và tiêu dùng đã khác so với bối cảnh trong giai đoạn năm 2020 - 2022, nhu cầu mua xe của người dân được đánh giá là thấp hơn. Việc tiếp tục thực hiện chính sách ưu đãi LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước vào giai đoạn hiện nay dự báo khó có thể phát huy được tác dụng kích cầu, thúc đẩy tăng trưởng như giai đoạn trước.
Bên cạnh đó, cuối năm 2022 và đầu năm 2023, để kịp thời, chủ động trong thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, Bộ Tài chính đã và đang nghiên cứu, đề xuất với các cấp có thẩm quyền các giải pháp phù hợp để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân, trong đó có doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước, với tổng gói hỗ trợ khoảng khoảng 186.700 tỉ đồng (trong đó gói miễn, giảm thuế là 65.500 tỉ đồng và gói gia hạn thuế là 121.200 tỉ đồng)...
Trên cơ sở những phân tích nêu trên, Bộ Tài chính trình Thường trực Chính phủ chưa thực hiện giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước. Trường hợp Thường trực Chính phủ quyết định thực hiện giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước thì đề nghị giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng Nghị định của Chính phủ về mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước (để thực hiện giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước năm 2023) theo trình tự, thủ tục rút gọn quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và giao Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan rà soát và xây dựng phương án ứng phó trong trường hợp Việt Nam bị khởi kiện vi phạm các cam kết quốc tế.
PV
Quốc hội thảo luận về kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước
