Ảnh minh họa.
Đề xuất doanh nghiệp tự quyết giá xăng dầu
Mới đây, Bộ Công thương đã có tờ trình Chính phủ về việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định 83/2014, Nghị định 95/2021 và Nghị định 80/2023 về kinh doanh xăng dầu. Trong đó, đề xuất để doanh nghiệp tự quyết giá xăng dầu.
Theo Bộ Công thương, xăng dầu là mặt hàng thực hiện bình ổn giá theo quy định của Luật Giá, nên cần có cơ chế kiểm soát giá trần đối với xăng dầu bán lẻ trên thị trường. Tuy nhiên, để tạo môi trường cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, dự thảo Nghị định quy định Nhà nước sẽ không tham gia vào quá trình điều hành giá, mà sẽ công bố các yếu tố hình thành giá để doanh nghiệp tự quyết định giá.
Cơ quan soạn thảo đề xuất, Nhà nước sẽ công bố giá thế giới bình quân 15 ngày, thương nhân đầu mối căn cứ các yếu tố cố định như thuế các loại, được quyền cộng thêm các khoản chi phí định mức đã được quy định, để công bố giá bán xăng dầu trên thị trường. Giá bán xăng dầu sẽ được thương nhân đầu mối công bố nhưng không được vượt qua giá tối đa đã được tính toán theo công thức.
Cần phải được xem xét cẩn trọng
Theo Luật sư Trần Xuân Tiền, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, xăng dầu là mặt hàng chiến lược, một vật tư quan trọng cho nên mỗi sự biến động dù là nhỏ nhất của mặt hàng này đều tác động tới toàn bộ nền kinh tế, xã hội Việt Nam nói riêng và Thế giới nói chung. Từ trước đến nay, xăng dầu nằm trong nhóm mặt hàng bình ổn giá và Nhà nước can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh xăng dầu thông qua việc quy định giá bán lẻ và hỗ trợ tài chính bằng con đường bù giá.
Về ưu điểm của việc Bộ Công thương đề xuất ý kiến về kinh doanh xăng dầu rút ngắn chu kỳ điều hành giá xăng, dầu và Nhà nước chỉ công bố giá định hướng còn doanh nghiệp tự quyết định giá bán lẻ xăng, dầu là bảo đảm các chi phí trong giá xăng, dầu theo thực tế phát sinh đối với từng doanh nghiệp, hạn chế sự can thiệp của Nhà nước vào giá bán xăng, dầu, đưa giá xăng, dầu dần theo thị trường quyết định, hạn chế việc đầu cơ găm hàng, khuyến khích các doanh nghiệp tạo nguồn cung ổn định cho thị trường.
Tuy nhiên, theo quan điểm của Luật sư, việc để doanh nghiệp quyết định giá bán lẻ xăng dầu mặc dù có nhiều ưu điểm nhưng cần phải được xem xét cẩn trọng, cần thiết phải chọn thời điểm phù hợp, nếu không sẽ phát sinh nhiều hệ luỵ tiêu cực, đặc biệt là tình trạng những doanh nghiệp chiếm thị phần lớn liên minh với nhau để ấn định giá độc quyền cao, không hợp lý làm thiệt hại đến lợi ích của người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, sẽ có nhiều mức giá xăng, dầu trên thị trường. Khi người dân chưa quen sẽ có phản ứng đối với giá xăng, dầu của các doanh nghiệp có chi phí cao. Hoặc tại những địa phương ít nhà cung cấp, cạnh tranh kém, chi phí cao… người dân có thể phải mua xăng, dầu với giá cao hơn các địa phương khác. Trong khi đó, trong nền kinh tế theo cơ chế thị trường, cần thiết phải có sự điều hành của Nhà nước để có thể đảm bảo hài hòa lợi ích của ba bên gồm Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
TRẦN NGUYÊN
