Ảnh minh họa.
Theo quy định pháp luật hiện nay thì Cảnh sát giao thông được quyền tiếp nhận những tin báo về hành vi vi phạm giao thông qua clip, hình ảnh mà người dân cung cấp hoặc qua các thông tin trên báo chí, mạng xã hội... làm căn cứ xác minh hành vi vi phạm, nếu thông tin là chính xác thì có thể phạt nguội. Đây là quy định mới từ năm 2020, là cơ sở để xử lý đối với các trường hợp vi phạm giao thông hiện nay.
Thực tiễn cho thấy, rất nhiều trường hợp đi ngược chiều, vượt đèn đỏ, gây tai nạn giao thông được người dân ghi lại và cung cấp cho Cảnh sát giao thông hoặc đăng tải trên mạng xã hội, sau đó Cảnh sát giao thông xác minh thông tin, có căn cứ xác định có hành vi vi phạm và đã xử lý vi phạm. Việc này góp phần đảm bảo trật tự an toàn giao thông, xác định lỗi trong các tình huống vi phạm về giao thông, làm cơ sở để tiến hành các biện pháp xử lý vi phạm về giao thông đường bộ theo quy định pháp luật.
Trên cơ sở các quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn xử lý vi phạm giao thông là phạt nguội từ thông tin, tin báo của quần chúng nhân dân thì đề xuất mua clip về tình huống vi phạm để xử phạt vi phạm giao thông cũng là vấn đề dễ hiểu. Khi có thêm các thông tin về những hành vi vi phạm giao thông đường bộ, đặc biệt là những hành vi vi phạm nghiêm trọng có thể dẫn đến những vụ tai nạn giao thông thì việc xử lý vi phạm sẽ triệt để hơn, có căn cứ hơn, góp phần tích cực trong việc đảm bảo trật tự, an toàn giao thông. Khi có quy định về bất kỳ người dân nào cũng có quyền ghi hình clip vi phạm để bán được tiền cho cơ quan chức năng, hành vi vi phạm ở đâu phải lúc nào cũng có thể bị phát hiện và xử lý thì những hành vi vi phạm có thể giảm đi, có thể tạo ra những hiệu ứng tích cực cho xã hội.
Tuy nhiên, khi quy định vấn đề này thì cũng có rất nhiều vấn đề phát sinh cần được giải quyết như: giá cả clip được tính như thế nào, phụ thuộc vào độ dài của clip, chất lượng clip hay phụ thuộc và nội dung vụ việc? Trường hợp cùng một vụ việc nhưng nhiều người ghi clip thì sẽ mua của ai? Nếu cơ quan chức năng từ chối mua clip của người dân có bị khiếu kiện hay không? Nếu giá tiền mà nhà nước chi ra để trả cho người có clip là đáng kể thì rất có thể nhiều người sẽ sống bằng nghề ghi clip, khi đó quên hình ảnh của cá nhân có thể sẽ bị xâm phạm, bị lợi dụng? Clip chỉ có ý nghĩa khi ghi lại sự việc, hành vi vi phạm giao thông. Khi hành vi đã diễn ra rồi thì việc ghi clip sẽ không có nhiều ý nghĩa. Người có clip không thể biết là người tham gia giao thông có sắp vi phạm hay không, bởi vậy có thể họ sẽ chủ động ghi clip của nhiều người trên đường. Có những tình huống, những hoàn cảnh, những góc nhìn có thể xâm phạm quyền riêng tư, nếu những thông tin đó không được kiểm soát tốt sẽ có thể phát sinh nhiều vấn đề xã hội,...
Thực tế tình trạng giao thông ở Việt Nam hiện nay thì những hành vi vi phạm giao thông như vượt đèn đỏ, đi sai làn đường, đi quá tốc độ, chuyển hướng không bật đèn tín hiệu diễn ra rất phổ biến. Các camera giám sát trên đường giao thông, ở các ngã tư, ngã ba ghi lại rất nhiều trường hợp vi phạm giao thông nhưng chưa được xem xét xử lý. Nếu lực lượng chức năng có đủ người, đủ phương tiện kĩ thuật, có thời gian thì chỉ cần khai thác những tình huống vi phạm giao thông ở các camera giám sát trên đường giao thông hiện nay là đã có khối lượng công việc khổng lồ, rất nhiều căn cứ để xử lý vi phạm, phạt nguội. Khi những tình huống đó, những dữ liệu đó chưa được xem xét xử lý thì việc mua thêm clip của người dân để xử lý phạt nguội sẽ là không phù hợp với thực tiễn và thiếu tính khả thi.
Việc ngân sách phải chi ra một khoản chi phí để mua clip vi phạm của người dân sẽ dẫn đến nhiều xáo trộn trong đời sống xã hội, có thể giảm tải cho cơ quan chức năng trong việc phát hiện nhưng sẽ tăng thời gian, công sức cho việc thẩm định xác minh tính chính xác của các clip, cũng có thể sẽ xảy ra những trường hợp clip dàn dựng, cắt ghép, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc xác minh, xử lý. Khi trong xã hội xuất hiện một lực lượng đông đảo đi "săn clip" vi phạm để bán lấy tiền có thể sẽ khiến những người thi hành công vụ trở nên lười nhác, thiếu trách nhiệm trong việc phát hiện, xử lý vi phạm...
Bởi vậy, theo quan điểm của cá nhân tôi thì trong bối cảnh kinh tế xã hội ở Việt Nam hiện nay thì đề xuất mua clip của người dân để xử phạt vi phạm hành chính về giao thông là không khả thi, chưa cần thiết và có thể phát sinh nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội.
Tiến sĩ, Luật sư ĐẶNG VĂN CƯỜNG
Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp
Trả tiền cho người cung cấp thông tin vi phạm giao thông là khả thi, hợp lý!
