Ảnh minh họa.
Theo báo cáo kết quả công tác thi hành án dân sự năm 2021 của Cục Thi hành án dân sự TP. HCM, việc thi hành án, thu tiền của người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù tại các trại tạm giam, trại giam… đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, phần giá trị thi hành được tại Cục Thi hành án dân sự thành phố còn tương đối thấp do những khó khăn, vướng mắc.
Cục Thi hành án dân sự thành phố đang thụ lý thi hành nhiều vụ án kinh tế, thi hành án tham nhũng với giá trị phải thi hành lớn trong khi người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù, không có thu nhập, tài sản đảm bảo thi hành án của người phải thi hành án không nhiều so với nghĩa vụ phải thi hành và nằm rải rác ở nhiều nơi trên cả nước nên khó khăn trong việc xử lý tài sản, thu hồi tiền, tài sản cho nhà nước.
Đa phần người đang thi hành hình phạt tù có hoàn cảnh khó khăn, không có điều kiện thi hành án, không có nơi cư trú ổn định. Vì thế, các chấp hành viên không thể vận động thân nhân của người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù nộp tiền, tài sản thi hành ány người phải thi hành án. Cơ quan thi hành án dân sự không biết phạm nhân đó chấp hành hình phạt tù tại trại giam, trại tạm giam nào. Một số trại giam, trại tạm giam không thông báo phạm nhân đang chấp hành hình phạt tù tại trại mình phụ trách cho cơ quan thi hành án dân sự biết, do đó rất khó khăn cho cơ quan thi hành án khi thực hiện việc thông báo về thi hành án thu tiền, tài sản, trả lại tài sản… cho người phải thi hành án.
Bên cạnh đó, nhiều trường hợp người phải thi hành án bị phạt tù, không có điều kiện thi hành và nhân thân (nhất là cha mẹ của người thành niên phạm tội nhưng còn sống phụ thuộc gia đình…) kiên quyết không thi hành phần án dân sự trong các bản hình sự cho người phải thi hành án. Lý do là họ cho rằng người phải thi hành án đã có quyền công dân và tự chịu trách nhiệm về phần dân sự của mình. Người phải thi hành án là người nước ngoài ngày càng nhiều, hầu hết họ không có tài sản ở Việt Nam để đảm bảo thi hành án, việc xác minh điều kiện thi hành án gặp nhiều khó khăn do địa chỉ cư trú tại nước ngoài.
Từ những khó khăn, vướng mắc nêu trên, Cục Thi hành án dân sự TP. HCM đề xuất, kiến nghị nghiên cứu xây dựng quy định về chế độ lao động bắt buộc (lao động công ích) đối với trường hợp người phải thi hành án không có tài sản (kể cả phạm nhân khi ra tù chưa có công ăn việc làm) để tạo điều kiện cho họ có thu nhập và có thể khấu trừ thi hành án.
NGỌC LINH
