Ông Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Chánh án TANDTC phát biểu tại Hội thảo.
Sáng 11/01, TANDTC tổ chức Hội thảo cải cách tư pháp Trung ương tại TAND đến năm 2030, định hướng đến năm 2045. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam” chủ trì, phát biểu khai mạc Hội thảo.
Cùng dự có các Ủy viên Bộ Chính trị: Phan Đình Trạc, Trưởng Ban Nội chính Trung ương; Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; cùng các nhà khoa học và lãnh đạo một số Bộ, ngành Trung ương.
Về phía lãnh đạo TANDTC có ông Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Chánh án TANDTC; các Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Phó Chánh án, Thẩm phán TANDTC...
Về phía Liên đoàn Luật sư Việt Nam có Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cho biết, sau 20 năm thực hiện cải cách theo các Nghị quyết của Đảng, công tác cải cách tư pháp trong TAND đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao vị thế, diện mạo, uy tín và kết quả hoạt động của Tòa án với tư cách là cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tuy nhiên, nền tư pháp nước ta còn những bất cập, chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu và mong muốn của người dân; công tác cải cách tư pháp vẫn còn nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu như: chưa có sự thống nhất trong nhận thức về nội hàm quyền tư pháp, chủ thể thực hiện quyền tư pháp; một số nhiệm vụ được Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đề ra nhưng chưa được triển khai thực hiện hoặc đã được triển khai nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu; thực tiễn tổ chức và hoạt động của Tòa án cũng còn những tồn tại cần được tháo gỡ như: mâu thuẫn về chế độ chính sách và điều kiện bảo đảm, mâu thuẫn giữa áp lực công việc và biên chế...
Thực hiện Kế hoạch số 02-KH/BCĐ ngày 20/7/2021 của Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”, Ban Cán sự đảng TANDTC xây dựng Đề án “Cải cách tư pháp tại TAND đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
Để củng cố các cơ sở khoa học và thực tiễn của các đề xuất cải cách tư pháp tại Tòa án và bảo đảm hoàn thiện Đề án chất lượng, Ban Cán sự Đảng TANDTC tổ chức Hội thảo khoa học: “Cải cách tư pháp tại Tòa án nhân dân đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, phát biểu, cho ý kiến trực tiếp đối với các định hướng về nhiệm vụ, giải pháp cải cách tư pháp của Tòa án và các vấn đề khác có liên quan.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh và đánh giá cao sự tích cực, nghiêm túc và trách nhiệm của Ban Cán sự Đảng và lãnh đạo TANDTC trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ cải cách tư pháp thời gian qua mà các nghị quyết, văn kiện của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã đề ra. Kết quả thực hiện chiến lược cải cách tư pháp trong hệ thống Tòa án đã có những bước phát triển mới, đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao vị thế, diện mạo và uy tín của Tòa án xứng đáng với vai trò là cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp.
Bên cạnh các kết quả đạt được, nền tư pháp nước ta còn những bất cập, chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu và mong muốn của người dân; công tác cải cách tư pháp vẫn còn nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu như: chưa có sự thống nhất trong nhận thức về nội hàm quyền tư pháp, chủ thể thực hiện quyền tư pháp; một số nhiệm vụ được Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đề ra nhưng chưa được triển khai thực hiện hoặc đã được triển khai nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu; thực tiễn tổ chức và hoạt động của Tòa án cũng còn những tồn tại cần được tháo gỡ như: mâu thuẫn về chế độ chính sách và điều kiện bảo đảm, mâu thuẫn giữa áp lực công việc và biên chế...
Bên cạnh đó, nhiều vấn đề mới phát sinh do tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ tư và các bối cảnh kinh tế xã hội của Việt Nam trong giai đoạn mới cũng đặt ra yêu cầu phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách tư pháp để thích ứng tốt hơn với tình hình mới, thúc đẩy và bảo vệ quá trình phát triển bền vững về kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần hữu hiệu vào việc hiện thực hóa các mục tiêu phát triển chung của đất nước.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, thực tiễn đã chứng minh, công cuộc đổi mới, phát triển của đất nước bên cạnh những thuận lợi, thời cơ còn có những khó khăn, thách thức, đặt ra cho nền tư pháp nước ta những vấn đề mới, yêu cầu mới. Đứng trước yêu cầu đó, Tòa án và cả nền tư pháp phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách nhằm thích nghi và đáp ứng tốt hơn yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết trong tình hình mới. Cải cách, đổi mới để nền tư pháp nước ta phát triển tiên tiến, hiện đại, bắt kịp với trình độ chung của thế giới. Đây là thử thách lớn đối với hệ thống Tòa án, do đó cần phải xác định cải cách tư pháp chính là động lực phát triển để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác của Toà án.
Chủ tịch nước yêu cầu Tòa án cần xác định rõ những nội dung trọng tâm, trọng điểm; có chương trình, kế hoạch, lộ trình cải cách phù hợp theo hai phương diện như sau:
Tiếp tục thực hiện một số nhiệm vụ hết sức đúng đắn đã được Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đề ra nhưng chưa được triển khai thực hiện hoặc đã được triển khai nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu; Đề xuất những giải pháp cải cách mới trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 phù hợp với tình hình thực tiễn của đất nước và xu thế phát triển chung của thế giới,...
Từ những kinh nghiệm, kết quả đạt được trong thời gian qua, Chủ tịch nước tin tưởng rằng, với quyết tâm chính trị và sự tích cực, chủ động, cầu thị cao trong công tác, lắng nghe ý kiến, khuyến nghị của các chuyên gia, nhà khoa học, TANDTC sẽ hoàn thành xuất sắc việc nghiên cứu Chuyên đề “Cải cách tư pháp tại TAND đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa”, làm cơ sở đề xuất Ban Chấp hành Trung ương xây dựng Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 góp phần tích cực vào việc hoạch định Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam.
Tại Hội thảo, Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam trình bày tham luận: “Bảo đảm thực hiện tranh tụng trong xét xử, nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa".
Theo Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài, tăng cường và đảm bảo tranh tụng trong xét xử có ý nghĩa quan trọng với việc đẩy mạnh dân chủ, công bằng, khách quan, dựa trên cơ sở pháp luật trong quá trình giải quyết vụ án. Một trong những quyền của người bị buộc tội được quy định tại khoản 2 Điều 31 Hiến pháp 2013 là quyền được Tòa án xét xử kịp thời trong thời hạn luật định, công bằng, công khai. Đồng thời, đó còn là một trong những giải pháp quan trọng, đặt ra yêu cầu đối với các cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng phải tự nâng cao năng lực, trình độ, trách nhiệm, bản lĩnh công tác để đáp ứng những đòi hỏi mới của quá trình tố tụng hình sự.
Luật sư Hoài đề xuất phải bảo đảm tăng cường hiệu lực, hiệu quả của các cơ chế giám sát hoạt động tư pháp, xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh; bảo đảm tính thống nhất với đề án đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp. Giám sát hoạt động tư pháp nói chung, giám sát hoạt động tư pháp hình sự, dân sự, hành chính nói riêng là vấn đề quan trọng của cải cách tư pháp trong hệ thống Tòa án.
Công tác kiểm tra, giám sát cũng đã được nêu rõ tại Báo cáo chính trị tại Đại hội XIII: “Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, phát hiện sớm, xử lý nghiêm minh các vụ việc, vụ án tham nhũng, lãng phí”. Mục 10 về định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 nêu trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tăng cường công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình; kiểm soát quyền lực gắn với siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động Nhà nước và của cán bộ, công chức, viên chức…”.
Xuất phát từ chủ trương và định hướng nêu trên, cần đảm bảo rành mạch, độc lập thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan tư pháp và sự tham gia mang tính phản biện và giám sát của Luật sư trong quan hệ phối hợp với các cơ quan tư pháp và hoạt động tư pháp.
VĂN QUANG
Những vấn đề pháp lý xung quanh việc đấu giá 04 lô đất thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm
