.jpg)
Ảnh minh họa.
Vừa qua, tại phiên họp thứ 22 ngày 10/4/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến đã trình bày Tờ trình tóm tắt đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (TAND), Luật Tư pháp người chưa thành niên, Pháp lệnh chi phí tố tụng.
Trong đó, về xây dựng Luật Tư pháp người chưa thành niên, Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến cho biết, về quan điểm, TAND Tối cao cho rằng công tác bảo vệ người chưa thành niên vẫn còn bất cập; tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật, bị xâm hại vẫn còn diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng.
Do đó, việc xây dựng một đạo luật chuyên biệt về tư pháp người chưa thành niên nhằm nâng cao hiệu quả phòng chống vi phạm pháp luật của người chưa thành niên, đồng thời bảo vệ tốt nhất các quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên tham gia tố tụng, thúc đẩy việc tái hòa nhập của người chưa thành niên, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và bảo vệ lợi ích của xã hội và cộng đồng.
Trong đó, đáng chú ý là dự luật đề xuất cho phép Viện Kiểm sát được quyền truy tố người chưa thành niên theo mức hình phạt chỉ bằng 1/2 mức hình phạt trong khung hình phạt tương ứng nếu đáp ứng ba điều kiện.
Thứ nhất, người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng, hoặc người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng, thực hiện hành vi phạm tội xâm phạm sở hữu hoặc tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người và không đủ điều kiện được áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng.
Thứ hai, có sự đồng ý, thỏa thuận với bị hại.
Thứ ba, bị can thú nhận hành vi phạm tội trước khi ra bản cáo trạng.
Theo TAND Tối cao, quy định hiện nay tại Bộ luật Hình sự khiến Viện Kiểm sát chỉ có quyền truy tố theo khung hình phạt luật định, trong khi thẩm quyền của Tòa án được quyền tuyên mức án nhẹ hơn mức áp dụng đối với người đã thành niên phạm tội tương ứng. Điều này chưa bảo đảm nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên.
Ngoài ra, Bộ luật Hình sự chỉ quy định mức hình phạt cao nhất đối với người chưa thành niên không quá 3/4 mức phạt tù hoặc 1/2 mức phạt tù mà điều luật quy định nhưng chưa quy định cho phép giới hạn mức thấp nhất của khung hình phạt.
Điều này dẫn đến thực tế nhiều trường hợp người chưa thành niên không đủ điều kiện quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt, vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự ở mức hình phạt thấp nhất của khung hình phạt đã truy tố là chưa phù hợp.
TAND Tối cao dự kiến xây dựng dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên với 6 chính sách gồm: Chính sách 1: Đổi mới, xây dựng quy trình thủ tục tố tụng thân thiện: Quy định thủ tục tố tụng thân thiện; - Cho phép Viện Kiểm sát được quyền truy tố người chưa thành niên theo mức hình phạt chỉ bằng 1/2 mức hình phạt trong khung hình phạt tương ứng; - Quy định trình tự, thủ tục tố tụng đối với trường hợp người chưa thành niên được áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng tại phiên tòa theo 2 giai đoạn. Chính sách 2: Xây dựng, hoàn thiện các quy định pháp luật về hình phạt đối với người chưa thành niên. Kế thừa, phát triển một số quy định hiện hành và sửa đổi, bổ sung như sau: - Hệ thống hình phạt áp dụng với người chưa thành niên bao gồm: Cải tạo không giam giữ; giáo dục tại trường giáo dưỡng; tù có thời hạn; - Quy định cụ thể khung hình phạt áp dụng đối với người chưa thành niên. Chính sách 3: Xây dựng, hoàn thiện quy định của pháp luật về biện pháp xử lý chuyển hướng. Chính sách này kế thừa, phát triển các quy định hiện hành về các biện pháp giám sát, giáo dục áp dụng trong trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự và sửa đổi, bổ sung như sau: - Quy định điều kiện áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng; xác định 7 biện pháp chuyển hướng; - Quy định trình tự, thủ tục và thi hành biện pháp xử lý chuyển hướng. Chính sách 4: Quy định cơ chế điều phối quốc gia về tư pháp người chưa thành niên, trong đó đề xuất quy định: Giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội là cơ quan thực hiện chức năng điều phối về tư pháp người chưa thành niên; chức năng, nhiệm vụ của cơ quan điều phối; nguyên tắc, tiêu chí và điều kiện quản lý, sử dụng quỹ hỗ trợ tư pháp người chưa thành niên. Chính sách 5: Quy định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của người làm công tác xã hội trong tư pháp hình sự người chưa thành niên. Quy định điều kiện, quyền và nghĩa vụ của người làm công tác xã hội tham gia hoạt động tư pháp người chưa thành niên. Chính sách 6: Đổi mới cơ chế thi hành án và tái hoà nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên. Quy định trình tự, thủ tục thi hành án phạt cải tạo không giam giữ, thi hành án treo; thi hành án phạt giáo dục tại trường giáo dưỡng; thi hành án phạt tù và tái hòa nhập cộng đồng. |
HÀ ANH
