LSVNO - Với các hành vi phạm tội mà xảy ra trước 00 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 mà sau đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử,... thì người phạm tội được áp dụng các điều khoản và quy định có lợi được quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015, trong đó có quy định hình phạt nhẹ hơn.
Trong quá trình truy tố, xét xử của các cơ quan tố tụng, những trường hợp nào bị can, bị cáo được áp dụng các quy định pháp luật có lợi? Theo Luật sư Đặng Văn Cường – Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, tại khoản 3 Điều 7 Bộ luật Hình sự 2015 (BLHS) quy định hiệu lực của BLHS về thời gian như sau: Điều luật xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích và quy định khác có lợi cho người phạm tội, thì được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành. Khoản này được hướng dẫn cụ thể bởi Nghị quyết 01/2016/NQ-HĐTP ngày 30/6/2016 của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao.
Cũng theo điểm b khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 41/2017/QH14 ngày20/6/2017 của Quốc hội cũng quy định: Các điều khoản của BLHS năm 2015 xóa bỏ mộttội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng; quy định hình phạt nhẹ hơn,tình tiết giảm nhẹ mới; miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt,xóa án tích và các quy định khác có lợi cho người phạm tội thì được áp dụng đốivới cả những hành vi phạm tội xảy ra trước 00 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm2018 mà sau thời điểm đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử hoặcđối với người đang được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích.
Ngoài ra, theo Công văn số 04/TANDTC-PC ngày 09/01/2018 củaTAND tối cao về việc áp dụng quy định của BLHS năm 2015 và Nghị quyết số 41 củaQuốc hội nêu.
Kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 (ngày BLHS năm 2015 có hiệulực thi hành), khi xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm, xét xử giám đốc thẩm vàthi hành án hình sự cần áp dụng BLHS năm 2015 như sau:
a) Tất cả các điều khoản của BLHS năm 2015 được áp dụng đểkhởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án đối với người thực hiện hànhvi phạm tội từ 00 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018;
b) Các điều khoản của BLHS năm 2015 xóa bỏ một tội phạm, mộthình phạt, một tình tiết tăng nặng; quy định hình phạt nhẹ hơn, tình tiết giảmnhẹ mới; miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tíchvà các quy định khác có lợi cho người phạm tội thì được áp dụng đối với cả nhữnghành vi phạm tội xảy ra trước 00 giờ 00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 mà sauthời điểm đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử hoặc đối vớingười đang được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích.
Như vậy, với các hành vi phạm tội mà xảy ra trước 00 giờ 00phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 mà sau đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra,truy tố, xét xử,… thì người phạm tội được áp dụng các điều khoản và quy định cólợi được quy định tại BLHS năm 2015, trong đó có quy định hình phạt nhẹ hơn. Cóthể hiểu kể cả trường hợp bị can/bị cáo thực hiện hành vi phạm tội trước 00 giờ00 phút ngày 01 tháng 01 năm 2018 mà quá trình điều tra, xét xử kéo dài đến sauthời điểm này thì cơ quan tố tụng cũng áp dụng quy định có lợi trên đối với bịcan/bị cáo.
Việc áp dụng quy định có lợi này là do pháp luật hình sự vàcác văn bản hướng dẫn có liên quan quy định, được áp dụng chung cho tất cả bịcan/bị cáo và tất cả các tội danh có điều khoản có lợi, không chỉ riêng với bịcan/bị cáo hay tội danh nào.
Thanh Hà
