Ảnh minh họa.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thừa ủy quyền Thủ tướng vừa gửi Quốc hội báo cáo thực hiện một số Nghị quyết về giám sát chuyên đề, chất vấn lĩnh vực xây dựng từ đầu nhiệm kỳ (2021) đến nay, trong đó có vấn đề phát triển nhà ở xã hội.
Theo đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho hay, từ đầu nhiệm kỳ tới nay (2021 - 6/2023), 41 dự án nhà ở xã hội tại các đô thị đã triển khai xong, với khoảng 19.516 căn; 294 dự án với quy mô 288.499 căn đang tiếp tục triển khai, trong đó có 105 dự án được cấp phép xây dựng mới với quy mô xây dựng khoảng 85.662 căn.
Riêng nửa đầu năm nay, 09 dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp được khởi công, sẽ cung ứng cho thị trường hơn 18.700 căn nhà khi hoàn thành.
Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, các dự án nhà ở xã hội, nhà cho công nhân được đầu tư chủ yếu tại Hải Phòng, Hà Nội, Lâm Đồng, Bình Định và Bắc Giang. Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách, khoảng 15.000 người thuộc đối tượng vay, thuê mua nhà ở xã hội, công nhân được giải ngân vay vốn, với tổng số tiền 6.200 tỉ đồng.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cũng nêu lên một loạt khó khăn khiến nhà ở xã hội chưa phát triển mạnh trong khi nhu cầu của người dân rất cao. Đầu tiên là thủ tục đầu tư xây dựng, mua, bán nhà ở xã hội còn phức tạp và kéo dài.
Ngoài ra, giá bán nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng bằng vốn của doanh nghiệp, phải được cơ quan nhà nước cấp tỉnh thẩm định trước khi bán, cho thuê. Việc này, làm kéo dài thời gian, gây tốn kém cho doanh nghiệp. Chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân chưa đủ hấp dẫn, có nội dung chưa thực chất nên không thu hút, khuyến khích chủ đầu tư.
Bên cạnh đó, theo quy định hiện nay, các dự án nhà ở xã hội phải dành tối thiểu 20% diện tích nhà ở xã hội trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau 05 năm đưa vào sử dụng. Song thực tế, nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích này, dẫn tới lãng phí; chủ đầu tư không được bán nên không thể thu hồi vốn.
Đồng thời, Luật Nhà ở hiện hành cũng chưa có quy định cho phép doanh nghiệp, HTX thuộc đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, trong khi họ có nhu cầu thuê cho người lao động ở.
Về vốn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho hay, ngân sách chưa bố trí đủ vốn ưu đãi để thực hiện chính sách nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Nguồn vốn cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng được chỉ định cho vay nhà ở xã hội (theo Nghị định 100/2015) đến nay vẫn chưa được bố trí.
Lý do khác được Bộ trưởng Bộ Xây dựng nêu là rất ít địa phương bố trí các quỹ đất độc lập để phát triển nhà ở xã hội. Thủ tục hành chính rườm rà, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và người dân tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Thực tế này dẫn đến thời gian chuẩn bị đầu tư, bồi thường giải phóng mặt bằng, giao đất, phê duyệt quy hoạch kéo dài.
Giải quyết thực trạng thiếu nhà ở xã hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết sẽ hoàn thiện tiếp thể chế, chính sách, như bổ sung cơ chế cho nhóm đối tượng thu nhập thấp được mua nhà ở xã hội; quy hoạch, dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội; chọn chủ đầu tư dự án.
Các địa phương rà soát, bổ sung quy hoạch và bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội khu vực đô thị, nhà ở cho công nhân; dành quỹ đất 20% làm nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở, khu đô thị và đảm bảo nhu cầu phát triển nhà ở xã hội.
TRẦN QUÝ
Tháo gỡ các rào cản, hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về thị trường khoa học và công nghệ
