Ảnh minh họa.
Thời gian qua, ngành Kiểm sát nhân dân xác định công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật (sau đây gọi chung là vụ án hành chính, vụ việc dân sự) là công tác trọng tâm, đột phá. Theo quy định mới của pháp luật, toàn Ngành đã nỗ lực thực hiện và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, cụ thể là: Các văn bản tố tụng của Tòa án được kiểm sát chặt chẽ từ khi nhận đơn khởi kiện; chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa có chuyển biến rõ rệt; vi phạm, thiếu sót của Tòa án và các cơ quan, tổ chức có liên quan cơ bản được phát hiện kịp thời, chính xác; kháng nghị, kiến nghị tăng cả về số lượng và tỷ lệ được chấp nhận; chú trọng kiến nghị phòng ngừa; qua đó đã tạo được sự tin cậy đối với cấp ủy, chính quyền các cấp và lòng tin của nhân dân...
Bên cạnh những chuyển biến tích cực nêu trên vẫn còn ở một số cơ quan, đơn vị chưa tích cực yêu cầu Tòa án xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ để có cơ sở giải quyết vụ, việc từ cấp sơ thẩm; chưa phát hiện hoặc phát hiện không chính xác vi phạm; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm còn thấp trong số bản án, quyết định bị Tòa án cấp phúc thẩm tuyên hủy án, sửa án; vẫn còn kháng nghị phải rút hoặc không được chấp nhận…
Nguyên nhân chính là do vụ án hành chính, vụ việc dân sự ngày càng tăng và phức tạp hơn trong khi công tác kiểm sát này còn chưa được quan tâm đầu tư đúng mức cả về số lượng, chất lượng của đội ngũ Kiểm sát viên làm công tác này; công tác bồi dưỡng, phân công kèm cặp chưa tốt; quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát với Tòa án chưa hiệu quả. Do đó, Viện trưởng VKSNDTC ban hành Chỉ thị về việc thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính, vụ việc dân sự và những việc khác theo quy định của pháp luật.
Theo Chỉ thị, quá trình thực hiện nhiệm vụ và khi áp dụng pháp luật phải đặt lợi ích của Nhà nước, của nhân dân lên trên hết, tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, góp phần xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ, thống nhất. Toàn Ngành tập trung thực hiện tốt 04 nhiệm vụ cụ thể sau:
Thứ nhất, tham gia tất cả các phiên tòa, phiên họp theo quy định của pháp luật; tổ chức việc nghiên cứu hồ sơ hợp lý, khoa học bảo đảm Kiểm sát viên tham gia phiên tòa, phiên họp có chất lượng; những vụ, việc Tòa án không chấp nhận quan điểm của Viện Kiểm sát mà không đúng pháp luật thì phải được xem xét kháng nghị, đề nghị kháng nghị ngay. Khi giải quyết các vụ, việc có yếu tố nước ngoài, cần lường trước khả năng có thể dẫn đến tranh chấp quốc tế hoặc ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao để báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Viện Kiểm sát cấp trên.
Thứ hai, thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nhiệm vụ nêu tại Chỉ thị số 07/CTVKSTC ngày 06/8/2021 của Viện trưởng VKSNDTC về “Tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự”. Khắc phục triệt để tình trạng phát hiện được vi phạm mà không còn thời hạn kháng nghị; phải rút kháng nghị do kháng nghị thiếu căn cứ, do nhận thức, áp dụng pháp luật không chính xác; sau khi Viện Kiểm sát rút kháng nghị, Tòa án cấp phúc thẩm xét xử lại vụ án do có kháng cáo của đương sự lại chấp nhận nội dung kháng cáo mà nội dung đó đã được nêu trong kháng nghị bị rút. Viện Kiểm sát cấp trên chịu trách nhiệm trong trường hợp rút kháng nghị hoặc không chấp nhận đề nghị kháng nghị của Viện Kiểm sát cấp dưới mà không đúng.
Thứ ba, vi phạm trong hoạt động tư pháp chưa đến mức phải kháng nghị thì phải xem xét để kiến nghị. Qua công tác kiểm sát mà phát hiện sơ hở, thiếu sót trong hoạt động quản lý của các cơ quan,tổ chức thì phải kiến nghị phòng ngừa, khắc phục. Việc kiến nghị được thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2014 và pháp luật khác có liên quan. Theo dõi kết quả giải quyết kiến nghị, đối với kiến nghị không được trả lời hoặc tiếp thu phải được đôn đốc, trao đổi, thông báo đến cơ quan, tổ chức trực tiếp quản lý cơ quan, tổ chức bị kiến nghị, báo cáo Viện Kiểm sát cấp trên hoặc có biện pháp phù hợp khác.
Thứ tư, nâng cao năng lực, kỹ năng phát hiện vi phạm qua kiểm sát bản án, quyết định của Tòa án. Trường hợp Kiểm sát viên không tham gia phiên tòa, phiên họp cần có biện pháp nhanh chóng tiếp cận với hồ sơ vụ án, bản án, quyết định để kiểm sát kịp thời.
Chỉ thị này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký, thay thế Chỉ thị số 04/CTVKSTC ngày 22/3/2018 của Viện trưởng VKSNDTC.
PV
Một số bất cập và kiến nghị hoàn thiện về hình phạt tử hình theo pháp luật Việt Nam
